Üstün Yeteneklilerin Eğitimi: Bibliyometrik Bir Analiz: Üstün Yeteneklilerin Eğitimi: Bibliyometrik Bir Analiz

Songül KÜRECİ; Cesarettin KÜRECİ

doi:10.5281/zenodo.18075173

Authors

Songül KÜRECİ Milli Eğitim Bakanlığı https://orcid.org/0000-0001-6382-6297
Cesarettin KÜRECİ Milli Eğitim Bakanlığı https://orcid.org/0009-0009-9070-5648

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.18075173%20

Keywords:

Bibliyometrik Analiz, Üstün Yetenekli, Üstün Yeteneklilerin Eğitimi, VOSviewer, Web of Science.

Abstract

Bu araştırma, "üstün yeteneklilerin eğitimi" alanında Web of Science (WoS) veri tabanında yayımlanan makaleleri bibliyometrik analiz yöntemiyle inceleyerek, alanın güncel entelektüel yapısını ve araştırma eğilimlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Betimsel bir araştırma yöntemiyle yürütülen araştırma dâhilinde 309 makale analiz edilmiş ve elde edilen veriler VOSviewer yazılımı aracılığıyla görselleştirilmiştir. Analiz sonuçlarında; yayınların yıllara göre dağılımı, en verimli kurum ve ülkeler, en çok yayın yapan dergiler, makalelerin atıf performansı, ülkeler arası iş birlikleri ve en sık kullanılan anahtar kelimeler belirlenmiştir. Bulgulara göre, 2022 yılı en fazla yayının yapıldığı ve de en yüksek atıf sayısına ulaşılan yıl olarak öne çıkmaktadır. Araştırmada en üretken ülkenin Amerika Birleşik Devletleri (ABD), en üretken kurumun Connecticut Üniversitesi ve en çok yayın yapan derginin ise Journal for the Education of the Gifted olduğu belirlenmiştir. Ülkeler arası iş birliği haritasında ABD ve Avustralya arasındaki bağlantının güçlü olduğu dikkat çekmektedir. Ayrıca, alandaki temel kavramsal çerçeveyi yansıtan en sık tekrarlanan anahtar kelimelerin "gifted education", "giftedness", "equity" ve "gifted and talented education" olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma, üstün yeteneklilerin eğitimi alanına bütüncül bir bakış sunarak ileride alanda gerçekleştirilecek daha odaklı ve derinlemesine araştırmalar için ön bilgi oluşturmaktadır.

References

Akbacak, A., Cebeci, N. ve Fazlıoğlu, Y. (2022). Üstün yetenekliler alanına yönelik lisansüstü tezlerin (2018-2021) başlıklarının incelenmesi: İçerik analizi örneği. M. Coşgun Ögeyik ve K. Uzun (Eds.), Sosyal bilimlerde dil, toplum, tarih, ekonomi ve siyaset-4 (ss. 59-76) içinde. Özgür Yayınları.

Akkanat, H. (2004). Üstün veya özel yetenekliler. M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili. (Eds.), Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler (s. 169-194) içinde. Çocuk Vakfı.

Akkaya, G. ve Ertekin, P. (2021). İki kere farklı bireylere yönelik literatürün görsel olarak incelenmesi: Bibliyometrik bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 492-517. https://doi.org/10.9779/pauefd.706012

Akkutay, Ü. (1984). Enderun mektebi. Gazi Üniversitesi Basımevi.

Alemdar, M. (2009). Erken çocukluk dönemindeki üstün yetenekli çocukların belirlenmesinde ebeveyn, öğretmen ve uzman görüşlerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.

Anadolu Üniversitesi Üstün Yetenekliler Eğitim Programları Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÜYEP). (2025). Hakkımızda. https://uyep.anadolu.edu.tr/hakkimizda

Anderson, M. A., Tollefson, N. A. & Gilbert, E. C. (1985). Giftedness and reading: A cross-sectional wiew of differences in reading attitudes and behaviors. Gifted Child Quarterly, 29(4), 186-189. https://doi.org/10.1177/001698628502900411

Ataman, A. (2004). Üstün zekâlı ve üstün özel yetenekli çocuklar. M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili (Haz.), Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler içinde (ss. 155-168). Çocuk Vakfı Yayınları

Ataman, A. (2007). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. S. Eripek (Ed.), Özel eğitim içinde (ss. 172-194). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.

Ataman, A. B. (2008). Üstün yetenekli çocuklarda aile ortamının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul BİLSEM örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.

Ataman, A. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (7.Baskı). Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.

Ayvacı, H. ve Bebek, G. (2019). Türkiye’de üstün zekâlılar ve özel yetenekliler konusunda yürütülmüş tezlerin tematik incelenmesine yönelik bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(45), 267-292. https://doi:10.9779/PUJE.2018.233

Birkle, C., Pendlebury, D. A., Schnell, J. & Adams, J. (2020). Web of Science as a data source for research on scientific and scholarly activity. Quantitative Science Studies, 1(1), 363–376. https://doi:10.1162/qss_a_00018

Baykoç Dönmez, N. (2009). Üstün ve özel yetenekli çocuklar ve eğitimleri. Morpa Yayınları.

Baylarova, S. ve Baloğlu, M. (2023). Bibliometric Analysis of Research on Social-Emotional Problems in Gifted Children. Toplum, Eğitim ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 2(2), 1-11. https://doi:10.5281/zenodo.7881761

Bıçakçı, M. ve Baloğlu, M. (2021). Üstün zekalıların kişilik özellikleri üzerine yapılan araştırmaların bibliyometrik analizi (1957-2020). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(Özel Sayı), 125-157. https://doi.org/10.19171/uefad.845218

Clark, B. (1997). Growing up gifted (5. baskı). Prentice-Hall, Inc.

Coleman, L. J., Guo, A., & Dabbs, C. S. (2007). The state of qualitive research in gifted education as published in American journals - An analysis and critique. Gifted Child Quarterly, 51(1), 51-63. https://doi:10.1177/0016986206296656

Conklin, W. & Frei, S. (2016). Üstün zekalı ve yetenekliler için eğitim programının farklılaştırılması. Özgür Yayınları.

Coşkun, İ., Dündar, Ş. ve Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 5(2), 375-396. https://doi.org/10.12984/eed.49993

Çağlar, D. (2004) Üstün zekâlı çocukların özellikleri. M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili. (Haz.), Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler içinde (ss. 111–125). Çocuk Vakfı.

Çelik, C., Kaymakçı, G. ve Can, Ş, (2023). Özel yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimine yönelik araştirmalarin bibliyometrik analizi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(2), 68-82. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1206389

Çitil, M. (2016). Üstün yetenekli öğrencilere sunulan olumlu davranışsal destek temelli problem davranışları önleyici sınıf yönetimi uygulamaları: Eylem araştırması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.

Çitil, M. (2018). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitimi politikalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 1, 143-172. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/40518/480017

Çitil, M. ve Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. GEFAD/GUJGEF 38(1), 185-231.

Davaslıgil, Ü. (1990). Üstün çocuklar. Yaşadıkça Eğitim, 13(4), 1-48. https://openaccess.iku.edu.tr/server/api/core/bitstreams/d06beeb0-d756-4472-899d-19687d91eac5/content

Davaslıgil, Ü. ve Leana, M. Z. (2004). “Üstün zekâlı ve zekâlıların eğitimi projesi”, I. Türkiye Üstün Zekâlı ve Yetenekli Çocuklar Kongresi. İstanbul/Türkiye.

Enç, M. (2005). Üstün beyin gücü. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.

Finley, L. T. (2008). Implementing a differentiated model of gifted education: perspectives of elementary principlaps and teachers [Unpublished doctoral thesis]. Archadia University.

Gross, M. U. M. (2004). Gifted and talented education professional development package for teachers: Module1. The University of South Walles.

Gutiérrez-Salcedo, M., Martínez, M. Á., Moral-Munoz, J. A., Herrera-Viedma, E. & Cobo, M. J. (2017). Some bibliometric procedures for analyzing and evaluating research fields. Applied Intelligence. https://doi:10.1007/s10489-017-1105-y

Gül, M. D. ve Ayık, Z. (2023). Enrichment studies in gifted education: a bibliometric analysis with rstudio. Participatory Educational Research. 10(3), 266-284. https://doi:10.17275/per.23.55.10.3

Gürlen, E., Özdiyar, Ö. ve Şen, Z. (2019). Üstün yeteneklilere yönelik akademik çalışmaların sosyal ağ analizi. Eğitim ve Bilim, 44(197), 185-208. https://scispace.com/pdf/ustun-yeteneklilere-yonelik-akademik-calismalarin-sosyal-ag-3raymgs676.pdf

Hernández-Torrano, D., & Ibrayeva, L. (2020). Creativity and education: A bibliometric mapping of the research literature (1975–2019). Thinking Skills and Creativity, 35, https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.100625

Hernández-Torrano, D., & Kuzhabekova, A. (2019). The state and development of research in the field of gifted education over 60 years: A bibliometric study of four gifted education journals (1957–2017). High Ability Studies, 1-23. https://doi:10.1080/13598139.2019.1601071

Hırça, N. ve Bayrak, N. (2013). Sanal fizik laboratuarı ile üstün yeteneklilerin eğitimi: Kaldırma kuvveti konusu. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 1(1), 16-20. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jegys/issue/37126/427767

https://clarivate.libguides.com/home adresinden alınmıştır (Erişim Tarihi:30/10/2023).

Kadıoğlu Ateş, H. ve Mazı, M. G. (2017). Türkiye’de üstün yetenekliler eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlere genel bir bakış. Journal of Gifted Education and Creativity, 4(3), 33-57. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgedc/issue/38703/449446

Karasar, N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (26. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık.

Kim, M. (2016). A meta-analysis of the effects of enrichment programs on gifted students. Gifted Child Quarterly, 60(2), 102-116. https://doi.org/10.1177/0016986216630607

Levent, F. (2011). Üstün yetenekli çocukların hakları el kitabı: Ana baba ve öğretmenler için. Çocuk Vakfı Yayınları. 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi. İstanbul.

Li, K., Rollins, J. & Yan, E. (2017). Web of Science use in published research and review papers 1997–2017: A selective, dynamic, cross-domain, content-based analysis. Scientometrics, 115, 1–20. https://doi:10.1007/s11192-017-2622-5

Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). Bilim ve sanat merkezi yönergesi. Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.

Nacar, S. (2017). 2005-2014 Yılları arasında üstün yeteneklilerin matematik eğitimi üzerine yapılan çalışmalar. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(8), 48-65. https://doi:10.29129/inujgse.370573

Oya, R. (2005). Yabancı ülkelerde üstün yeteneklilere yönelik eğitim uygulamaları. Eğitim Bülteni Dergisi, 11, 1-4.

Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını.

Passow, A. H. (1981). The nature of giftedness and talent gifted. Child Quarterly, 25(1), 5–10. https://doi.org/10.1177/001698628102500102

Papadopoulos, D. (2020). Psychological framework for gifted children’s cognitive and socio-emotional development: A review of the research literature and implications. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 8(1), 305-323. https://doi.org/10.17478/jegys.666308

Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25, 348-349.

Reis, S. M. & Sullivan, E. E. (2009). Characteristics of gifted learners. Frances A. K. & Suzanne M. B. (Ed.), Methods and materials for teaching the gifted (pp. 3-36). Purfrock Press İnc.

Reis, S. M., Gubbins, E. J., Briggs, C. J., Schreiber, F. J., Richards, S., Jacobs, J. K., Eckert, R. D., & Renzulli, J. S. (2004). Reading instruction for talented readers: Case studies documenting few opportunities for continuous progress. Gifted Child Quarterly, 48(4), 315–338. https://doi:10.1177/001698620404800406

Renzulli J. S. (1978). What makes giftedness? Phi Delta Kapan, 60(3), 182.

Renzulli, J. S. (1986). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (pp. 53–92). Cambridge University Press.

Sak, U., Ayas, M. B., Sezerel, B. B., Açıkengin, E., Özdemir, N. N. ve Gürbüz, Ş. D. (2015). Türkiye'de üstün yeteneklilerin eğitimi: Eleştiriler ve beklentiler. Yetenek, 5(2), 110-132.

Sierra, V. M. D., Valdés Cuervo, A., Leyte, M., Aymes, G., Amezaga, T., & Rodríguez, A. (2015). Analysis of the scientific productivity of mexican researchers on the topic of gifted students. Journal of Education, Society and Behavioural Science, 8(4), 216-226. https://doi:10.9734/BJESBS/2015/16947

Silverman, L. K. (1998). The highly gifted. In, Vantassel-Baska, J. (Ed.), Excellence in educating gifted and talented learners (pp. 115-128). Love Publishing.

Sönmez, H. (2011). Üstün yeteneklilerin eğitimi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 141, 43-45.

Steenbergen-Hu, S. & Moon, S. M. (2011). The effects of acceleration on high-ability learners: A meta-analysis. Gifted Child Quarterly, 55(1), 39-53. https://doi.org/10.1177/0016986210383155

Suveren, S. (2006). Anasınıfına devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.

Şahin, F. (2015). Üstün zekalı öğrencilerin eğitimine yönelik eğitsel stratejiler. F. Şahin (Ed.), Üstün zekalı ve üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi (ss. 1-15) içinde. PegemA Akademi.

Talas, S., Gül, M. D. ve Sönmez, S. (2023). Content and bibliometric analyses of articles regarding gifted/adhd studies. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 8(24), 2956-2891. http://dx.doi.org/10.35826/ijetsar.697

Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523-538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3

Van Eck, N. J. ve Waltman, L. (2023). VOSviewer manual. https://www.vosviewer.com/documentation/Manual_VOSviewer_1.6.19.pdf

Yurtçu, M., Güzeller, C. O. ve Gürlen, E. (2021). Üstün yeteneklilerde yaratıcılık üzerine bir bibliometrik araştırma. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 980-991. https://doi.org/10.24315/tred.763250

Üstün Yeteneklilerin Eğitimi: Bibliyometrik Bir Analiz